Toksoplazmoza jest chorobą pasożytniczą wywołaną przez pierwotniaka Toxoplasma gondii.

Większość osób zaraża się zjadając surowe lub niepoddane odpowiedniej obróbce termicznej mięso. Pozostałe osoby zarażają się mając kontakt z kotem lub jego odchodami.

Toksoplazmoza wrodzona to choroba, która jest konsekwencją infestacji pasożytniczej, do której doszło w czasie życia płodowego. Ma to miejsce gdy matka zachoruje w czasie ciąży lub bezpośrednio przed nią (kilka miesięcy). Toksoplazmoza wrodzona ma szerokie spektrum objawów od postaci bezobjawowej do bardzo nasilonych objawów, wśród których dominują wodogłowie, zwapnienia śródmózgowe, zapalenie siatkówki i naczyniówki oka. W postaci bez objawów w momencie narodzin po kilku, kilkunastu latach może pojawić się zapalenie błony naczyniowej oka zagrażające upośledzeniem wzroku.

O toksoplazmozie nabytej mówimy gdy zarazimy się kiedykolwiek ale już po narodzeniu. Toksoplazmozę nabytą cechuje różnorodność objawów klinicznych. Zarażenie może przebiegać niezauważone. Jeśli już pojawiają się objawy choroby najczęściej jest to powiększenie szyjnych węzłów chłonnych.

Diagnostyka toksoplazmozy polega na oznaczaniu miana przeciwciał p/Toxoplasma. Dostępne są testy wykrywające przeciwciała w klasach IgA, IgM, IgG.

Niekiedy wykorzystuje się TEST PRZESIEWOWY (SCREENINGOWY), który gdy jest dodatni nie rozsądza która klasa przeciwciał jest dodatnia (IgM czy IgG?, obie klasy?). Ujemny test przesiewowy oznacza brak przeciwciał w obu klasach i tylko taki wynik ma faktyczną wartość.

Niekiedy wskazane jest oznaczenie awidności przeciwciał IgG.

Aby uniknąć zarażenia oocystami T. godnii znajdującymi się w kale kota należy:

• Unikać cudzych kotów, szczególnie małych.
• Pozostawić własnego kota w domu.
• Karmić kota gotową puszkowaną karmą, nie podawać mu surowego mięsa.
• Regularnie, codziennie oczyszczać kuwetę kota (jaja stają się inwazyjne kilka dni po ich wydaleniu) używając gumowych rękawic. O ile to możliwe kobieta ciężarna powinna poprosić o oczyszczanie kuwety innego domownika.
• Wykonywać prace w przydomowym ogródku w gumowych rękawicach.
• Dokładnie myć warzywa przed spożyciem. Szczególne dotyczy to warzyw zjadanych na surowo (np. sałata z własnego ogródka, gdzie dostęp mogły mieć koty)

Aby uniknąć zarażenia bradyzoitami T. godnii znajdującymi się w mięsie zwierząt należy:

• Unikać spożywania surowego mięsa (w ostateczności zamrozić mięso na kilka dni, spożyć po rozmrożeniu).
• Zadbać o właściwą obróbkę termiczną mięsa (gotowanie, smażenie)!
• Unikać przyrządzania potraw z surowego mięsa w mikrofalówce.
• Po przygotowywaniu potraw z surowego mięsa dokładnie umyć ręce, a także deski, noże itp.

UWAGA: Choć o przenoszenie toksoplazmozy oskarżamy koty to jednak większość osób zaraża się toksoplazmozą jedząc niepoddane odpowiedniej obróbce termicznej mięso.

Aby uniknąć zarażenia się tachyzoitami T. godnii znajdującymi się w płynach ustrojowych chorych zwierząt należy:

• Unikać picia niepasteryzowanego mleka krowiego, koziego. Mleko pasteryzowane ze sklepu jest bezpieczne.

Leczenie kobiety ciężarnej polega na podawaniu spiramycyny (Rovamycine), najczęściej od rozpoznania pierwotnej toksoplazmozy do końca ciąży. Lekarz może zdecydować o innym schemacie leczenia w zależności od tolerancji leku lub innych okoliczności.

Toksoplazmoza nabyta u osoby o prawidłowej odporności zwykle nie wymaga leczenia. Gdy objawy są nasilone lekarz może jednak zdecydować o zastosowaniu leku działającego na Toxoplasma gondii.

Leczenie toksoplazmozy wrodzonej polega na wielomiesięcznym podawaniu kilku leków przeciwpasożytniczych pod ścisłą kontrolą lekarską. Leczy się zarówno postać objawową jak i bezobjawową toksoplazmozy wrodzonej.

W 90% przypadków prawidłowa interpretacja wyników badań przeciwciał w klasach IgM i IgG jest prosta. Można ją znaleźć bez problemu w Internecie. W 10% przypadków potrzebna będzie specjalistyczna wiedza i doświadczenie. Gorąco zachęcam do zgłoszenia się do wybranego przez siebie lekarza.

Decyzja co do leczenia kobiety ciężarnej oznacza wielomiesięczne przyjmowanie antybiotyku!

Decyzja co do leczenia noworodka z toksoplazmozą wrodzoną oznacza 12-18 miesięcy leczenia kilkoma lekami przeciwpasożytniczymi!

Nie interpretuj wyników badań samodzielnie!

• Awidności przeciwciał klasy IgG odzwierciedla siłę ich wiązania z antygenem, pozwalając na wykluczenie pierwotnej infekcji w ciągu ostatnich 3-4 miesięcy.Wysoka awidność świadczy o „starym” trwającym ponad 4 miesiące zakażeniu.Niedługo po zarażeniu pierwotniakiem dochodzi do parazytemii – we krwi pojawiają się szybko dzielące się formy pasożyta tachyzoity. To one mogą dotrzeć do płodu powodując jego zarażenie.Uważa się, że kobieta u której stwierdzono wysoką awidność przeciwciał IgG ma już tę fazę za sobą i nie jest już możliwe przeniesienie Toxoplasma gondii do płodu.

Jeśli na podstawie wyników badań lekarz stwierdził, iż kobieta w ciąży nie chorowała dotychczas na toksoplazmozę powinna ona unikać zarażenia tym pasożytem. Należy przestrzegać wszystkich zaleceń wymienionych w sekcji ZAPOBIEGANIE

Najlepiej będzie jeśli zgłosisz się około 10 dnia życia dziecka.

Jest bardzo duża szansa na to, że dziecko rzeczywiście jest zdrowe. I tego Ci życzę!

Toksoplazmoza wrodzona może jednak występować w postaci bezobjawowej w momencie porodu. Wielomiesięczne podawanie spiramycyny kobiecie ciężarnej może też spowodować, iż u dziecka nie wykrywa się przeciwciał IgM w momencie porodu.

Ostateczne potwierdzenie faktu, że dziecko jest zdrowe nastąpi w momencie zaniku biernie przeniesionych od matki do dziecka przeciwciał IgG. Ujemnego wyniku przeciwciał p/Toxoplasma IgG należy oczekiwać do ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia. Zwykle następuje to jednak wiele miesięcy przed urodzinami. Do tego czasu dziecko pozostanie pod obserwacją lekarza.

Zwykle jest potrzebne pobranie krwi dziecka celem oznaczenia poziomu przeciwciał p/Toksoplasma.

Zwykle jest potrzebne pobranie krwi matki celem oznaczenia miana przeciwciał p/Toxoplasma IgG w tym samym dniu i tym samym laboratorium, w którym zostaną wykonane badania dziecka.

Może wystąpić potrzeba uzupełnienia badań wykonywanych zwykle już w Oddziale Noworodkowym: badanie okulistyczne, przezciemiączkowe usg głowy.

Różne laboratoria mogą wykorzystywać testy diagnostyczne różnych producentów. Może się zdarzyć, że wyniki różnią się nawet kilkukrotnie. Tak jak warto leczyć się u jednego lekarza, które weźmie odpowiedzialność za przebieg leczenia tak warto wykonywać badania w jednym laboratorium by móc określić zmiany miana przeciwciał w czasie.